İslam Düşüncesinde Değerler Metafiziği

Sanattan bilime, ahlaktan siyasete kadar, degerler ekseninde yasanan somut gerçekliklerin ne oldugunu tam olarak anlama, kaynagini bulma ve buradan hareketle varligin degerlesme/degersellesme asamasina geçis süreci gibi daha ziyade arka plana özgü mahiyetin tespiti ve bunlarin orasiyla irtibatlandirilmasi temel bir problem olarak karsimiza çikmaktadir. Meselenin bu yönünü çözüme kavusturmadan, insanlarin degersellik adina ortaya koyduklari nitelikleri tam olarak izah etmek veya degerlere güvenilir bir temel bulmak güç görünmektedir. Zira diger ilmi alanlarda oldugu gibi, degerler konusunda da özel davranis ya da olgular, genel ilke veya kanunlara dayandigi sürece kendilerine güçlü, güvenilir ve saglam birer zemin bulabilecektir. Bu saglandigi ölçüde güncel, tekil, degisken ve hatta yerel mahiyetteki aksiyolojik (degersel) nitelikler, güvenli bir sekilde kadim, tümel, uzam ve zamana göre degismeyen, evrensel ölçekli degersel ilkelerden beslenerek, insani varligin manevi çehresini sekillendirme ve onu koruyabilme ehliyet ve kudretine kavusabilecektir.
Bizim bu çalismamizda özellikle yogunlastigimiz, degerler ilminin iki temel ögesi olan etik ve estetik alan da bu genel kuralin disinda degildir. Tabiatiyla bunlarin neligi, niteligi, kökeni, askin olanla irtibati ve bunun dünya âlemine yansiyan teorik ve pratik korelatlari, çalismamizin ontolojik kordinatlarini olusturan temeller olarak öne çikmaktadir. Iste bu dogrultuda biz, Islam kültür havzasinda ortaya çikan, bu iki degersel niteligin dayandigi, Kant’in ifadesiyle maxim (ilke), kanun veya genel ölçülerin neler oldugunu arastirarak degerlere temel teskil eden bu alanlara daha yakindan bakmaya gayret ettik.