Küçük Napolyon

III. Napolyon 1848’de cumhurbaşkanı seçildi ve anayasaya bağlılık yemini etti, 1851’de yeminine ihanet ederek bir darbeyle meclisi feshetti, ülkede baş gösteren ayaklanmayı kanla bastırdı, bu kanlı hareketin ardından gelen baskı ortamında plebisit yaparak kendini on yıllığına cumhurbaşkanı seçtirdi, askeri ve mülki görevlere adamlarını yerleştirerek kendine biat edenlere servet dağıttı, ardından kendini imparator ilan etti. İktidarı döneminde basın özgürlüğünü ve bağımsız yargıyı yok etti, cumhuriyetçi hocaları üniversiteden attırdı, grevlere yasak getirdi. Dış politikanın da tek karar vericisi olarak Rusya, İtalya, Meksika ve Prusya’ya savaş açtı. Bu son savaşta Prusya’ya esir düştü. İmparatorluktan azledildi, 1870’te Fransa’da Üçüncü Cumhuriyet kuruldu. III. Napolyon sürgün hayatı yaşadığı İngiltere’de öldü.
III. Napolyon’un darbesine şiddetle karşı duran, sonrasında Fransa’dan kaçmak zorunda kalan ve Üçüncü Cumhuriyet’in ilanına kadar sürgünde yaşayan Victor Hugo’nun 1852’de yayınladığı ve bir haykırış olarak nitelediği bu kitap, matbuat tarihinin en keskin siyasi yergilerden biri, despot bir lider karşısında cesur bir isyan, cumhuriyetçilik ruhunun ders kitabıdır.
“Adalet Sarayı’nda kim oturuyor? Vazifeyi suiistimal. Peki ya hapishanelerde, hisarlarda, hücrelerde, sığınaklarda, zindanlarda, Lambessa’da, Cayenne’de, sürgündekiler kim? Yasa, şeref, akıl, özgürlük, hak.”