Kurmacanın Keşfi

Çağdaş Çin edebiyatının son yıllarda öne çıkan isimlerinden Yan Lianke, Kurmacanın Keşfi’nde, gerçekçilik ve nedensellik u¨zerine yaptığı analizlerle edebiyat eleştirisini yepyeni bir noktaya taşıyor. Tolstoy, Dostoyevski, Franz Kafka, Gabriel García Márquez ve Virginia Woolf gibi çığır açıcı edebi eserler meydana getirmiş isimlerin sundukları yeni perspektifleri ele alıyor ve farklı gerçeklik seviyelerinin du¨nya edebiyatının şekillenmesine nasıl katkıda bulunduğunu açıklıyor. Lianke, yaratışın kaynağı olarak gördu¨ğu¨ gerçekliğin, Tolstoy’un tam nedenselliğinden Kafka’nın sıfır nedenselliğine, Márquez’in bu¨yu¨lu¨ gerçekçiliği keşfetmesini sağlayan yarı nedenselliğe ve mitorealizme doğru izlediği tarihsel seyrin izini su¨ru¨yor. “Yolda yu¨ru¨yen birinin, nereden geldiği belli olmayan bir kayanın altında ezilerek ölmesinin” yahut “Gregor Samsa[nın] bir sabah bunaltıcı du¨şlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönu¨şmu¨ş olarak bul[masının]” farklı nedensellik seviyeleri arasındaki yerini tespit ederek gerçekçilik biçimleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor.
Franz Kafka Ödu¨lu¨’nu¨ kazanan ve iki kez Man Booker Uluslararası Ödu¨lu¨ için finalist olan Yan Lianke’nin, du¨nya edebiyatının ilham veren bu¨yu¨k eserlerinin kurgusal ayrıntılarına ve edebi devlerin yazma teorilerine dair anahtar sunan bu çalışması, okuru şahin gözlu¨ bir edebiyat eleştirmenine dönu¨ştu¨rebilecek ihtişamı taşıyor.