Mahbubul Kulub

Mahbûbu'l-Kulûb (Gönüllerin Sevgilisi), Nevâyî'nin ölmeden hemen önce 1500/1501'de yazdı­ğı siyasetname-nasihatname türü bir eserdir. Prof. Dr. Vahit Türk tarafından Çağatay Türkçesinden büyük bir titizlikle Türkiye Türkçesine aktarılan eser, giriş kısmı­nın arkasından üç ana bölüme ayrılmış ve her bölüm de kendi içerisinde çeşitli başlıklarla oluşturulmuştur. Birinci bölüm ha­kandan başlayarak çeşitli devlet görevlileri ile meslek erbabını konu edinmiş ve olumlu-olumsuz örneklerle makam sahiple­rinin nasıl olması ve nasıl olmaması gerektiği anlatılmış, halka karşı nasıl davranmaları gerektiği üzerinde durulmuştur. Ese­rin siyasetname bölümü olan bu bölümde kırk ara başlıkla kırk meslek mensubu söz konusu edilmiştir. İkinci bölümde insan hayatında önem arz eden çeşitli konular üzerinde durulmuştur. Çeşitli hikâyelerle de desteklenen bu bölümde on konu başlığı vardır. Son bölüm ise yüz yirmi yedi “tenbih” içermektedir. Bu tenbihlerde de değişik meselelere değinilmiş ve hemen her tenbihin arkasında bir beyit veya dörtlük yazılmıştır. Mahbûbu'l-Kulûb Nevâyî'nin son eseri olmasının yanında, kültür tarihimiz açısından belki de en önemli eseridir. Orhun Yazıtları ve Kutadgu Bilig gibi siyasetname türüne dâhil ede­bileceğimiz bu eser; yazarının deruhte ettiği çok önemli dev­let görevleri yanında, doğrudan kültür hayatının içinde oluşu, toplumu iyi tanıması ve halkın dertlerine aşina olması dolayısıy­la edindiği tecrübeleri de yansıttığı bir eser hüviyetindedir.