Türkiye’yi Ziyaret Eden Yabancı Devlet Adamlarının Ankara Günleri (1923-1960)

Tu¨rkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulmasından sonra birçok devlet başkanıyla temasa geçen Atatu¨rk, onları Cumhuriyet’in başkenti Ankara’da konuk etmeye başlamıştır. Bu bağlamda Atatu¨rk döneminde Ankara’yı Afganistan, Japonya, Irak, Hicaz, İran, İsveç ve Ürdu¨n devlet başkanları ziyaret etmiştir. Yine bu dönemde, Irak, Yunanistan, Macaristan, Bulgaristan, Yugoslavya, Suriye ve Romanya olmak u¨zere yedi u¨lke başbakanı başkente gelmiştir. Atatu¨rk tarafından çoğunlukla Ankara Tren Garı’nda karşılanan ve Ankara Palas’ta ağırlanan bu ziyaretçiler Ankara’da bulundukları su¨re zarfında, Gazi Orman Çiftliği’ni, Numune Hastanesi’ni, İmalat-ı Harbiye Fabrikalarını, Çocuk Esirgeme Kurumunu, Ankara Etnografya Mu¨zesini, Çubuk Barajı’nı, Zafer Abidesi’ni, Yenişehir’deki heykeli ve daha birçok yeri gezip incelemelerde bulunmuştur. Yabancı konuklar için akşamları balo ve suareler yapılmış ve Tu¨rk devlet adamları tarafından konuklar şerefine ziyafetler du¨zenlenmiştir.

Ziyaretler, İsmet İnönu¨ ve Celal Bayar’ın cumhurbaşkanlıkları döneminde de devam etmiştir. Ancak İkinci Du¨nya Savaşı yıllarında yalnızlık politikasının da etkisiyle Tu¨rkiye’ye olan ilgi azalmıştır. Bu nedenle İnönu¨ döneminde Ankara’ya sadece Bulgaristan, Ürdu¨n, Irak ve Lu¨bnan devlet başkanları ve başbakanları gelmiştir. Bu dönemde Ankara Üniversitesine ait faku¨lte ve enstitu¨ler ile Hasanoğlan Köy Enstitu¨su¨ yabancı konukların uğrak yerleri olmuştur. Celal Bayar’ın cumhurbaşkanlığında ise 16 farklı u¨lkeden devlet başkanı ve başbakan du¨zeyinde toplam 27 ziyaret gerçekleştirilmiştir. Ankara’da bulunan askerî ve sivil havaalanlarında veya Ankara Tren Garı’nda karşılanan ve uğurlanan konuk devlet adamları ilk iş olarak Anıtkabir’i ziyaret etmiş ve Çankaya Köşku¨’nde Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmiştir.

Bu araştırma kapsamında Ankara’ya 1923 yılından 1960 yılına değin gelen devlet başkanı ve başbakan du¨zeyindeki yabancı ziyaretçiler tespit edilmiş ve değerlendirilmiş, yazılı panoraması çıkarılmıştır. Ayrıca bazı analitik bilgiler elde edilmiş ve ziyaretlere ait çok sayıda Ankara temaları taşıyan görsellere ulaşılmıştır. Araştırma ile bilimsel ve yenilikçi bir bakış açısıyla Ankara’nın yakın tarihini yeniden ele almak; özgu¨n yöntem, teknik ve kaynaklar kullanarak Ankara tarihi çalışmalarına dikkat çekmek; çevremizdeki önemsenmeyen mekânların ve merak edilmeyen nesnelerin de tarihin bir parçası olduğunun fark edilmesini sağlamak; tarih ve ku¨ltu¨r bilincine sahip bir toplum oluşmasına ve şehir tarihlerinin sadece u¨lke bazında değil dış du¨nyada da irdelenmesine katkıda bulunmak amaçlanmıştır.